Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Olkuszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w Olkuszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Michał Siemieniec
Protokolant:	sekretarka Weronika Chmiest

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2016 r. w Olkuszu na rozprawie

sprawy z powództwa G. C.

przeciwko K. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej K. K. na rzecz powoda G. C. kwotę 389,00 (trzysta osiemdziesiąt dziewięć 00/100) złotych z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym, ale nie wyższymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie: od kwoty 389,00 (trzysta osiemdziesiąt dziewięć 00/100) złotych od dnia 12 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty, od kwoty 50,00 (pięćdziesiąt 00/100) złotych od dnia 12 sierpnia 2014 roku do dnia 19 marca 2015 roku, od kwoty 50,00 (pięćdziesiąt 00/100) złotych od dnia 12 sierpnia 2014 roku do dnia 14 kwietnia 2015 roku;

II.  w pozostałej części oddala powództwo;

III.  zasądza od pozwanej K. K. na rzecz powoda G. C. kwotę 293,73 (dwieście dziewięćdziesiąt trzy 73/100) złotych tytułem kosztów procesu.

W pozwie wniesionym w dniu 5 lipca 2016 roku w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód G. C., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) .H.U. (...) domagał się zasądzenia od pozwanej K. K. kwoty 539 złotych z odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku – liczonymi od kwoty 489 złotych od dnia 12 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą. W dniu 14 lipca 2014 roku w O. pomiędzy stronami zawarto umowę pożyczki gotówkowej na kwotę 489 złotych. Kwota pożyczki została przekazana pozwanej w momencie podpisania umowy. Pozwana zobowiązała się do spłaty pożyczki do dnia 11 sierpnia 2014 roku. Pomimo upływu terminu płatności, pożyczka nie została zwrócona. Pismem z dnia 26 sierpnia 2014 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty należności, a następnie podjął działania windykacyjne, które okazały się bezskuteczne (jedynie na poczet kosztów windykacji przyjęto wpłatę 100 złotych). Na dochodzoną pozwem należność składała się kwota pożyczki w wysokości 489 złotych, 50 złotych z tytułu wezwania do zapłaty oraz odsetki umowne w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP .

W dniu 5 sierpnia 2016 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie postanowił przekazać sprawę do Sądu Rejonowego w Olkuszu.

W postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Olkuszu powód popierał powództwo w całości.

Pozwana przyznała fakt zaciągnięcia pożyczki i braku jej spłaty, wyjaśniając, że nie spłaciła zadłużenia z powodu problemów finansowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 14 lipca 2014 roku w O. została zawarta w formie pisemnej – na formularzu sporządzonym przez powoda - umowa (...), pomiędzy pożyczkodawcą G. C., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) .H.U. (...) a pożyczkobiorcą K. K.. Pożyczkodawca udzielił pożyczkobiorcy pożyczki w kwocie 489 złotych na okres do dnia 11 sierpnia 2014 roku. Zgodnie z § 6 ust. 2 umowy, strony ustaliły, że od niespłaconego z terminie zadłużenia przeterminowanego naliczane będą odsetki według stopy procentowej stanowiącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym. W myśl § 7 umowy, od kwoty pożyczki pożyczkodawca pobierał w dniu wypłaty pożyczki prowizję w kwocie 25 złotych. Kwota prowizji w wysokości 25 złotych i kwota ustanowienia zabezpieczenia pożyczki w wysokości 114 złotych stanowiły, zgodnie z § 7 ust. 2 umowy całkowity koszt pożyczki. W § 8 umowy postanowiono, że zabezpieczenie pożyczki stanowiło poręczenie A. Z. ( P.U.H. (...)). W § 10 umowy, zawarto postanowienia następującej treści: 1. W przypadku niezwrócenia przez pożyczkobiorcę pożyczki w terminie określonym w umowie i powstania zadłużenia przeterminowanego pożyczkodawca może wszcząć postępowanie windykacyjne, którego koszty ponosi pożyczkobiorca. 2. W przypadku nieuregulowania przez pożyczkobiorcę kwoty zaległości w terminie 7 dni od dnia wystawienia wezwania do zapłaty, o którym mowa w § 5, pośrednik w imieniu pożyczkodawcy przystąpi do czynności windykacyjnych rozumianych jako wizyty przedstawiciela pośrednika w miejscu zamieszkania lub pracy pożyczkobiorcy – na które pożyczkobiorca wyraża zgodę. 3. Koszty związane z niewykonaniem przez pożyczkobiorcę zobowiązania wynoszą: - za wezwanie do zapłaty: 50 złotych, - za czynności windykacyjne: do 100 złotych. Kwestia wystawiania wezwania do zapłaty została uregulowana w § 5 ust. 3 umowy o brzmieniu: W przypadku powstania niedopłaty pośrednik w imieniu pożyczkodawcy wystawi w 14 dniu od powstania niedopłaty wezwanie do zapłaty i dostarczy je na wskazany przez pożyczkobiorcę adres.

[ dowód: umowa pożyczki gotówkowej k. 17 ]

Pozwana nie spłaciła długu wynikającego z zawartej umowy pożyczki w terminie.

[ okoliczność bezsporna ]

W dniu 26 sierpnia 2014 roku przedstawiciel wierzyciela wystawił wezwanie pozwanej do zapłaty: kwoty należności głównej w kwocie 489 złotych, odsetek w kwocie 4 złote, kosztów wezwania w kwocie 50 złotych, pozwana odebrała wezwanie do zapłaty w dniu 3 września 2014 roku.

[ dowód: wezwanie do zapłaty k. 18 ]

W bliżej nieustalonej dacie windykator powoda sporządził protokół windykacyjny, opatrzony datą 02.10.2014, stwierdzający „wizyty u klientki” w dacie 05.11.2014 r. oraz w dacie 04.12.2014 r.

[ dowód: protokół windykacyjny k. 20 ]

Z tytułu ww. umowy pozwana wpłaciła powodowi kwotę 100 złotych, którą powód zaliczył na poczet kosztów windykacji.

[ okoliczność bezsporna ]

Powyżej opisany stan faktyczny sprawy ustalono w oparciu o dowody z dokumentów, których prawdziwość nie była kwestionowana, zresztą najistotniejsze okoliczności faktyczne pozostawały w sprawie poza sporem.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługuje w części na uwzględnienie. Mając na względzie stanowisko pozwanej, która nie podniosła konkretnych zarzutów przeciwko żądaniu pozwu, należało postanowienia umowy pożyczki z urzędu ocenić w świetle art. 385 ¹ i nast. kc. Sprawa dotyczy bowiem roszczenia mającego swe źródło w umowie w obrocie konsumenckim. W takim wypadku sąd orzekający powinien uczynić wszystko, co możliwe, aby zapewnić cele wynikające z Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, (Dz.Urz. W.E. L 095, 21/04/1993). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, stosując przepisy powołanej dyrektywy, sądy powinny dążyć do wyeliminowania niekorzystnych dla konsumenta skutków braku równowagi istniejącej pomiędzy nim a przedsiębiorcą, co przejawia się między innymi w badaniu nieuczciwych postanowień umownych z urzędu. Jeżeli zatem przedsiębiorca stosuje postanowienie niedozwolone (abuzywne), sąd z urzędu powinien to uwzględnić i dążyć do tego, aby taka klauzula nie wiązała konsumenta. Ugruntowany jest pogląd Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, iż sąd krajowy powinien wykorzystać wszystkie możliwe środki proceduralne, aby z urzędu uwzględnić niedozwolony charakter postanowienia umownego, nawet jeśli konsument tego aspektu nie podniósł na żadnym etapie procesu (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 30 maja 2013 r. w sprawie E. J. przeciwko A. Magyarország H. Z.., publ. www.curia.europa.eu oraz powołane tam orzecznictwo).

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, zauważyć wypada, że umowa pożyczki pomiędzy stronami została sporządzona na przygotowanym przez powoda formularzu, a w świetle art. 385 ¹ § 1 kc, postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zgodnie z art. 385 ² kc, oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny. W rozpoznawanym przypadku brzmienie § 10 ust. 3 umowy pożyczki skłania do wniosku, że klauzula w nim zawarta stanowi niedozwolone postanowienie umowne. Klauzula ta wprowadza bowiem opłaty obciążające pożyczkobiorcę, rażąco naruszające jego interesy, jako konsumenta i jest sprzeczna z dobrymi obyczajami. Co prawda, można uznać, że dopuszczalne jest wprowadzenie w umowie obowiązku zwrotu przez pożyczkobiorcę kosztów związanych z kierowaniem do niego wezwań do zwrotu kwoty pożyczki, jednakże wysokość tych kosztów musi być usprawiedliwiona okolicznościami i pozostawać w rozsądnej proporcji w stosunku do kwoty pożyczki i innych kosztów związanych z jej udzieleniem. W niniejszym przypadku opłata z tytułu wezwania do zapłaty została określona arbitralnie na 50 złotych, a jest to opłata naliczana obok drugiej opłaty, wprowadzonej za czynności windykacyjne. Nietrudno więc zauważyć, że opłata 50 złotych – według umowy – obciąża pożyczkobiorcę niezależnie od tego, czy były prowadzone jakiekolwiek inne czynności windykacyjne, stanowi więc swego rodzaju rekompensatę za sporządzenie i doręczenie dłużnikowi pisma. Jak już wspomniano, w sytuacji, gdy pożyczka obejmowała kwotę 489 złotych, koszt 50 złotych za samo wystawienie i doręczenie wezwania do zapłaty jest rażąco niewspółmierny, tym bardziej, że odsetki od kwoty pożyczki zostały określone na maksymalnym pułapie czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym. Nawet, jeśli się uwzględni, że opłata ta musi rekompensować wydatki związane z wydrukowaniem pisma, kosztem papieru, koperty, zużytą energią elektryczną, tonerem do drukarki, doręczeniem przesyłki, nie da się przekonująco obronić tezy, że kwota 50 złotych jest zgodna z dobrymi obyczajami. Z tego względu klauzulę ustanawiającą opłatę 50 złotych za wezwanie do zapłaty sąd uznał za niedozwoloną. A. drugiej z zakwestionowanych klauzul, statuującej opłatę za czynności windykacyjne w wysokości „do 100 złotych” jest, zdaniem sądu, oczywista. W tym przypadku wysokość opłaty jest w zasadzie nieokreślona. Pozostawia się wierzycielowi dowolność w ustaleniu jej wysokości w konkretnym przypadku, nie wprowadzając żadnych kryteriów, jakie mogłyby być na tej płaszczyźnie uwzględniane. Tylko od woli pożyczkodawcy zależy więc wysokość tej opłaty w konkretnym przypadku, w szczególności nie jest ona powiązana w żaden sposób z wysokością rzeczywiście poniesionych wydatków windykacyjnych. Z tej przyczyny i tę klauzulę sąd uznał za niedozwoloną.

W związku z powyższymi uwagami, należało przyjąć, że § 10 ust. 3 umowy pożyczki nie wiąże pozwanej, czyli należy go traktować tak, jakby go w umowie w ogóle nie było. Oznacza to, że powództwo w zakresie kwoty 150 złotych jest bezzasadne i jako takie podlega oddaleniu. W pozostałym zakresie żądanie pozwu zostało uwzględnione, znajduje bowiem oparcie w umowie pożyczki, łączącej strony (art. 720 § 1 kc). Z tego względu orzeczono jak w sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o odsetkach ma swą podstawę w art. 481 § 1 i 2 kc. Ze względu na okoliczność, iż z dniem 1 stycznia 2016 roku w porządku prawnym odsetki maksymalne za opóźnienie przestały być związane z czterokrotnością stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym (art. 481 § 2 ¹ kc w brzmieniu wprowadzonym przez art. 2 pkt. 2 lit. b ustawy z dnia z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U.2015 poz. 1830), określono w sentencji, że zasądzone odsetki za opóźnienie nie mogą przekroczyć wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 kpc, stosunkowo je rozdzielając. Powód poniósł następujące koszty: 30 złotych opłaty od pozwu, 17 zł z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 360 zł wynagrodzenia pełnomocnika – radcy prawnego, ustalone w oparciu o § 2 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015 poz.1804). W sytuacji, gdy powód wygrał sprawę w 72,17 %, należało zasądzić na jego rzecz taką właśnie część poniesionych kosztów procesu, czyli kwotę 293,73 złotych.

[ SSR M. S. ]